Soyadı değişikliği davası, başka deyişle soyisim değiştirme davaları sıklıkla görülen dava çeşitlerindendir. Asliye Hukuk Mahkemelerinin görev alanına giren dava çeşidinde şayet Mahkeme sizlerin soyisim değişikliği talebinizde haklı sebepleriniz olduğuna kanaat getirirse davanız kabul edilmektedir. Hukuk büromuz, bu tür davalarda sizlere hukuki destek sağlamaktadır.
Soyadı değiştirme konusu pek çok kişi tarafından detayları ile birlikte araştırılmaktadır. Kişi haklı sebeplerle soyadından memnun değilse, bu sebebi mahkemeye sunarak soyadının değiştirilmesini talep edebilir. Bunları değiştirmede en önemli faktör iyi bir nedeninizin olmasıdır.Türk Medeni Kanunu’na göre mahkeme, soyadının değiştirilmesine ancak geçerli bir nedenin bulunması halinde karar verecektir. Soyadı değiştirme davası talebinden sonra kişinin kayıt yeri, medeni durumu veya doğum yeri gibi bilgilerinde herhangi bir değişiklik durumu söz konusu olamaz.
Soyadı değiştirme şartları noktasına gelince;
- Soyadının kişinin itibarını önemli bir seviyede zedeleyecek nitelikte komik ya da absürt olması
- Dini ve milli değerlere aykırı olan soyadları
- Mesleki hayatta yanlış anlaşılmalara neden olabilecek nitelikte olması
- Kişinin babası ile görüşmüyor olması, babasının soyadını hiçbir şekilde taşımamak istemesi
İçindekiler
Soyadı Değiştirme Davası
Soyadı değiştirme davası, makul nedeninizi belirttiğiniz ve gerekçelendirdiğiniz ve mahkeme saymanının masraflarını ödediğiniz bir mahkeme başvurusunda bulunarak başlatılır. Bu davayı ele almak için anahtar soru, iyi bir nedenin varlığı ve kanıtıdır. Bir diğer önemli husus ise sunulan davanın karşı tarafının Nüfus Umum Müdürlüğü olmasıdır. Başvuruda ayrıca soyadı değişikliğinin nedenini belirten belgeleri de ibraz etmeniz gerekmektedir. Mahkeme, duruşma yaparak soyadınızı değiştirme sebebinizin geçerli olup olmadığını görecek, tanıklar dinlenecek ve talebiniz doğru ise soyadı değişikliğinize karar verilebilir. Soyisim değişikliği durumunda, talebin nedeni ve kayıtların takibi, talebinizin kabul edilmesi için kritik öneme sahiptir. Bu durumda soyadınızı değiştirmek konusunda uzman bir avukattan yardım almanız yararınıza olabilir.
Soyadı değiştirme davası için mahkemeye soyadı değiştirme dilekçesi ibraz edilmelidir. Soyadınızı değiştirmek için sübjektif bir nedeniniz varsa ve bu sebeple ilgili belge ve belgeleri delil olarak mahkemeye gönderebilirsiniz. Örneğin resmi işlemlerde soyadınız nedeniyle sorun yaşıyorsanız, dava açılırken bu sorunları kanıtlayan belgeler adalet dilekçesi ile birlikte mahkemeye sunulmalıdır. Ek olarak, tanık ifadesi, bunları değiştirmek için güvendiğiniz öznel nedenleri göstermek için önemli olacaktır.
Dilekçe ve gerekli belgeler yetkili ve yetkili mahkemeye sunularak ve dava masrafları mahkemenin saymanına ödenerek açılır. İşlemin gerçekleşebilmesi için gerekli gider avanslarının ve harcamaların satış elemanına önceden ödenmesi gerekmektedir. Bu adımların sonunda talebiniz mahkeme siciline tescil edilecek.
Soyadını değiştirmek için talepte bulunmak için zaman sınırı yoktur. Kişi, tabi olmaksızın haklı bir sebebe bağlı kalmaksızın her zaman dava açabilir. Ancak, bu durum soyadı değişikliğinden sonra kişiye zarar vermişse Mahkeme, soyadı değiştirme kararının iptalini mahkemeden isteyebilir. Kanunda soyadı değiştirme kararının iptali için bir süre sınırı vardır. Kişi, soyadının değişmesinden zarar gördüğünü öğrendiği tarihten itibaren bir yıl içinde kararın iptalini istemek zorundadır.
Soyadı değişikliği davasına bakmaya yetkili mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. İsim değişikliğini talep eden kişinin adının veya ikametgahının değiştirilmesi gerektiği durumda da yine yetkili mahkeme asliye hukuk mahkemesidir.
Soyadı değiştirme nasıl yapılır noktasında soyad değişikliği davası açma hakkı kesinlikle şahsi bir hak olduğundan, sadece kişinin kendisi veya yetkili özel vekili açılabilir. İsim değişikliği talebinde bulunan kişi reşit değilse, veli veya vekâletname verecekleri vekil tarafından da yasal işlem başlatılabilir. Genel bir kural olarak, isim değişikliği durumunda avukat tutulması zorunlu değildir. Ancak soyadı değişikliği, adına vekaletname vermiş olduğunuz bir avukat veya sadece talep eden tarafından açılabilecek bir davadır. Ancak soyadı değiştirme, var olma hakkını içerdiği için önemli bir davadır ve bu davalarda isim değişikliği konusunda uzman bir avukattan yardım almanız en büyük faydayı sağlayacaktır. Soyadı değişikliğinde karşı taraf, Duruşmaya katılacak Nüfus Genel Müdürlüğü temsilcisidir. Soyadınızı değiştirme nedeniniz temyiz davasıyla bağlantılı olarak gösterilebilir ve başvurunuz reddedilebilir. Ayrıca dilekçede haklı nedenin varlığı ispatlanmazsa veya hukuki dayanağınız belli değilse dilekçeniz mahkeme tarafından reddedilebilir ve bu durum size zarar verebilir. Bu nedenle profesyonel bir avukattan bu konuda yardım almanız en doğrusu olacaktır.
Soyadı Değiştirme Şartları
Ad ve soyadı değişikliği ile bireyler, haklı bir mazereti varsa ad ve soyadlarını değiştirebilirler. Buradaki vurgu haklı nedenlere dayanmalıdır, tüm ad ve soyadı değişikliği taleplerinin kabul edileceğini söylemek yanlış olur. TMK’nın 4. maddesinde, kanunda haklı sebeplerin belirtilmesi halinde hâkimin karar verme yetkisine sahip olduğuna dair bir karine vardır.
Yargıtay kararlarında da görülmekte olduğu üzere yargılama uygulamasında kabul edilen gerekçelerden bazıları şunlardır:
- Sosyal ortamında farklı bir isimle tanınan,
- Başka bir nedenle gülünç veya alaycı bir ad veya soyadı,
- Kişinin babasıyla iletişim eksikliği, aralarında husumet vb.
- Bir kişinin adı başka bir kişinin ismine benziyor ve bu nedenle toplumda kolayca yanlış anlaşılıyor, örneğin, kişinin adı kötü şöhretli bir suçludan geliyorsa,
- Kişinin adı veya soyadı yanlış anlaşılmalara neden oluyorsa ve bu durum günlük hayatını etkileyecek sonuçlar doğuruyorsa,
- Türk vatandaşlığını kazanmış bir kişinin Türk soyadını benimsemek istemesi,
- Mühtedinin ait olduğu dine uygun bir isme ve soyismine sahip olma arzusu,
- Ortak ahlaka, milli veya dini değerlere veya örf ve adetlere aykırı ad veya soyadı
Geçerli gerekçelerin daha önce saydıklarımızla sınırlı olduğunu söylemek doğru olmaz. Durumun gerektirdiği şekilde meşru bir sebep bulunduğu kanaatine varılırsa ad ve soyadının değiştirilmesine karar verebilir.
Soyadını veya adını değiştirmek isteyenler haklı bir sebep olduğunu kanıtlamalıdır. Haklı sebeplerin mevcut olması soyadını veya adını değiştirmek isteyen kişinin talebi ile birlikte farklı şekillerde delliler ile muhakkak ispatlanmalıdır. Örneğin, bir kişi din değiştirme sebebi ile ismini ya da soy ismini değiştirmek istiyorsa göstereceği delil, gülünç ve alaycı soyismini değiştirmek isteyen kişilerin sunacağı delilden tamamı ile farklı olacaktır.
Soyad değişikliğinin sebebini tanığın vermesi de isim değişikliği davasında en önemli delillerden biridir. Bu nedenle, değişiklik durumunda bir tanığa ihtiyaçları vardır. Davacının isim değişikliği talebiyle beyan ettiği tanıklar mahkemede yeminli olarak dinlenir. . Ayrıca örneğin Türk vatandaşı olmayan bir kimsenin Türkiye vatandaşı ile evlenmesi ve de Müslüman olması halinde ismini değiştirmesi durumunda vize ve diğer işlemlerle ilgili başvurusunu teyit eden belgeler ile bu sağlanabilir. Bu nedenle her bir özel durum ayrı ayrı değerlendirilmeli ve ileri sürülen iddiaları destekleyen deliller değerlendirilmeli ve tutanağa eklenmelidir.
Soyadı değiştirmek ya da isim değişikliğinin mahkeme tarafından onaylanması halinde durum direkt olarak kişinin nüfusuna kaydedilir. Hak ve sorumluluklarda herhangi bir değişiklik durumu söz konusu olamaz. İsim ya da Soyisim değişikli sebebi ile zor durumda kalmış olan kimseler o gün başlangıç kabul edilerek 1 sene içerisinde değişiklik kararı talep ederek dava açabilirler.
Ailece soyadı değiştirme konusunda evli bir kişinin soyadını değiştirmesi halinde, karısının ve küçük çocukların soyadı da değiştirilebilir. Yetişkin bir çocuğunuz varsa onun soyadı direkt olarak değişmeyecektir. Bunun için kendisinin ilgili mahkemeye başvuruda bulunması ya da e-devlet üzerinden bu işlemi gerçekleştirmesi gerekecektir. Soyadı değişikliği durumu söz konusu olduğunda miras konuları bu durumdan etkilenmez. Çünkü miras konusu tamamen biyolojik bağlar ile ilişkilidir. Bu nedenle de soyadı değişmiş olan bir kimse miras haklarından tamamen yararlanabilmektedir.
Soyadı Değiştirme E-devlet Üzerinden
Soyad, isim değişikliği için dava açılması ve mahkemeye gidilerek çözüme kavuşturulması gerekmektedir. Ancak e-devlet buna da kolaylıklar getirmiştir. Ekim 2021’de yapılan değişiklik ile birlikte E-Devlet web sitesi ve uygulaması üzerinden isim soyadı değişikliği yapmak mümkün hale getirilmiştir.
Öncelikle e-Devlet web sitesi ya da uygulaması üzerinden T.C. Kimlik numaranızı ve şifrenizi girerek giriş yapmanız gerekmektedir. Ardından Kurumlar sekmesine gidin ve Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğü’ne tıklayın. Daha sonra, İl/İlçe İdare Meclisi tarafından belirlenen Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğü başlığı altındaki seçeneklerden ad veya soyadı düzeltme başvurusu alma seçeneğinin seçilmesi gerekmektedir. Burada karşınıza soyadı değiştirme dilekçesi e-devlet seçeneği çıkacaktır. Anlaşmaların 6 Aralık 2022’ye kadar geçerli olduğu açıklanmıştır. 6 Aralık 2022 tarihine kadar ad ve soyadını değiştirmek isteyenler e-Devlet üzerinden kolayca başvuru yapabilirler. Resmi bir açıklamada, il/il ilçe yönetim kurulu kararları ile ad ve soyadı düzeltme başvurularının aktif olacağı ve bu sekmenin 6 Aralık 2022 tarihine kadar açık kalacağı duyuruldu.
Soyadı Değiştirme Nasıl Yapılır?
Soyadı değiştirme davasını ele almaya yetkili mahkeme, yukarıda da bahsedilmiş olduğu üzere birinci derece hukuk mahkemesidir. Soyadını değiştirmek isteyenler, soyadını değiştirmek için ikamet ettikleri yerdeki asliye hukuk mahkemesine başvurmalıdır. Soyadı değişikliği için dava açma maliyeti, soyadı değiştirme ücreti ,mahkeme masrafları ve avans masrafları gibi çeşitli faktörleri içerir. Ayrıca bunların değiştirilmesine ilişkin işlem sonuçlandığında kararın yayımlanması zorunludur. Avansın gazete reklamı için yeterli olması durumunda herhangi bir ek masrafa gerek yoktur. Ancak yine de yeterli olmadığı takdirde, ihbar bedeline göre devir dava ücreti artacaktır.
Ayrıca soyadı değişikliği aile mahkemesi ile kolay bir şekilde gerçekleştirilebiliyor olsa da bu biraz zaman alan bir süreç olmaktadır. İlk celsede gerçekleşmezse ikinci celseye kalan süreç yaklaşık 3 ay ile 5 ay arasında tamamlanmış olmaktadır.
Artık soyadını değiştirmek için birden fazla dava açılabilir hale gelmiştir. Yani soyad değişikliği davası açacak kişi sayısında bir sınırlama yoktur. İkinci bir soyadı değişikliği durumunda iddianın meşru olduğunu kanıtlamak daha zordur. Çünkü değişiklikten önce yeni soyadı kişi tarafından belirlenmiş olur. Kendilerine ikinci kez dava açmak isteyenler delil için bir avukata danışmalıdır.
Bunları değiştirmek başkalarına zarar verebilir. Değişikliklerinden çıkarları zarar gören veya zarar gören kişiler, değiştirme kararına itiraz edebilirler. Soyadı değiştirme kararı, karar tarihinden itibaren bir yıl içinde temyiz edilmelidir. Bu süreden sonra başka bir itiraz yapılamaz. Soyadı değişikliği kararına itiraz edildiğinde, değişikliğin zarara yol açtığının gösterilmesi gerekir. Bu karara bir avukat aracılığıyla itiraz etmek hem delil açısından hem de süreyi kaçırmamak açısından son derece önem taşımaktadır.
Soyadı değişikliğinde değişiklik talebinin haklı nedenlere dayanması önemlidir. Ayrıca dava prosedürü ve dava sonrasında yapılması gerekenler doğru ve eksiksiz bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Bu noktada teknik bilgi, birikim ve deneyim gerekli olacağından alanında başarı sahibi olan avukatlardan yardım almak gereklidir. Soyadı değiştirmek için yasal süreç bir avukatı içeriyorsa, bir vekaletname düzenlenmelidir. Bu davaya ait vekaletnamede bu davaya özel yetkiler bulunmalıdır. Bu konu ile birlikte soyadı değişikliğinde avukatların talep edeceği ücretler de oldukça merak edilir. Soyadı değişikliği avukat ücreti yapılan işlemler, dosya masrafları gibi daha pek çok etkene bağlı olarak belirlenir. Bu nedenle bu ücret konusunun avukatlar ile birebir şekilde konuşulması daha sağlıklı cevaplar almanızı sağlayacaktır.
Soyadının alay konusu olması yahut baba ile husumet yaşamak bazı haklı nedenlerden sayılmakla beraber; ispat edilmesi halinde Mahkemeler soyadı değişikliğine karar vermektedir. Buna ilişkin bazı emsal Yargıtay kararları şunlardır:
T.C.
YARGITAY
8. HUKUK DAİRESİ
E. 2017/6537
K. 2017/16938
T. 14.12.2017
* SOYADIN DEĞİŞTİRİLMESİ İSTEMİ ( Adın Değiştirilmesinin Ancak Haklı Sebeplere Dayanılarak Hakimden İstenebileceği – Adın Değiştirildiğinin Nüfus Siciline Kayıt ve İlan Olunacağı )
* HAKİMİN TAKDİRİ ( İleri Sürülen Nedenin ve Yeni Alınmak İstenen Ad veya Soyadının Toplum Değerlerine ve Kanunun Buyurucu Kurallarına Ters Düşmeyen Özellikle Başkalarına veya Çevreye Zarar Vermeyen İncitmeyen Nitelikte Bulunduğunun Tespiti Gerektiği )
* HAKLI NEDEN ( Davacının Dava Dilekçesinde İleri Sürdüğü Hususlar Dosyada Toplanan Kanıtlar Türk Medeni Kanununun Öngördüğü Şekilde Haklı Neden Sayılarak Davanın Kabulüyle Davacının Soyadının Talep Gibi Düzeltilmesine Karar Verilmesi Gerekirken Yerinde Olmayan Gerekçe İle Davanın Reddinin İsabetsiz Olduğu )
4721/m.27
ÖZET : Dava, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 27. maddesine göre, haklı nedene dayalı soyadın değiştirilmesi istemine ilişkindir.
TMK’nın 27. maddesine göre ”Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hakimden istenebilir. Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilan olunur. Ad değişmekle kişisel durum değişmez. Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir.
Türk Medeni Kanununun öngördüğü “haklı neden” bu kapsam içinde değerlendirildiğinde hakimin bu konudaki takdiri ileri sürülen nedenin ve yeni alınmak istenen ad veya soyadının toplum değerlerine ve kanunun buyurucu kurallarına ters düşmeyen, özellikle başkalarına veya çevreye zarar vermeyen, incitmeyen nitelikte bulunduğunun tespiti gerekir.
Somut olayda, davacının dava dilekçesinde ileri sürdüğü hususlar dosyada toplanan kanıtlar sözü edilen Kanun maddesine göre haklı neden sayılarak soyadın değiştirilmesi yönünden davanın kabulüyle davacının soyadının talep gibi düzeltilmesine karar verilmesi gerekirken, yerinde olmayan gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi isabetsizdir.
DAVA : Taraflar arasında görülen ve yukarda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş olup hükmün davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü:
KARAR : Davacı dava dilekçesinde…olan soyadının Ilgaz olarak düzeltilmesini istemiş, mahkemece davacının davasını ispatlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı dava dilekçesi ve duruşmadaki beyanında; babasının annesini ve kendisini terk ettiğini, 2 yaşındayken annesinden boşandığını, terk ettikten sonra ne maddi ne manevi olarak kendisiyle ilgilenmediğini, biyolojik açıdan babası olması dışında kendisiyle hiçbir duygu bağının olmadığını, baba olarak benimsemediği bir kişinin soyadını taşımanın kendisini inanılmaz derecede rahatsız ettiğini, çevresinde…soyadını taşıyan sadece kendisi olduğunu, ayırca bu soyismin hiçbir konuda gayret sarfetmeyen bir kişiymiş gibi algılanması sebebiyle üzüntüye sebep olduğunu belirterek soyadının Ilgaz olarak düzeltilmesini istemiştir.
Dava, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 27. Maddesine göre, haklı nedene dayalı soyadın değiştirilmesi istemine ilişkindir.
TMK’nın 27. maddesine göre ”Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hakimden istenebilir. Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilan olunur. Ad değişmekle kişisel durum değişmez. Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde soyadı değişikliği davası kararının kaldırılmasını dava edebilir.
Türk Medeni Kanununun öngördüğü “haklı neden” bu kapsam içinde değerlendirildiğinde hakimin bu konudaki takdiri ileri sürülen nedenin ve yeni alınmak istenen ad veya soyadının toplum değerlerine ve kanunun buyurucu kurallarına ters düşmeyen, özellikle başkalarına veya çevreye zarar vermeyen, incitmeyen nitelikte bulunduğunun tespiti gerekir.
Somut olayda, davacının dava dilekçesinde ileri sürdüğü hususlar dosyada toplanan kanıtlar sözü edilen Kanun maddesine göre haklı neden sayılarak soyadın değiştirilmesi yönünden davanın kabulüyle davacının soyadının talep gibi düzeltilmesine karar verilmesi gerekirken, yerinde olmayan gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi,
Doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Bu itibarla yukarda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu sebeplerle yerinde olduğundan kabulüyle hükmün 6100 Sayılı HMK’nun Geçici 3. Maddesi yollamasıyla 1086 Sayılı HUMK’nun 428. maddesi uyarınca
BOZULMASINA, taraflarca HUMK’nun 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istenmesi halinde temyiz edene iadesine, 14.12.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Yorum ve Soru Alanı